Dr Elie van Rijckevorsel

Jeugdjaren

Elie van Rijckevorsel was de enige zoon van Huibert van Rijckevorsel (1813 - 1866) en Elisa Susanna Schmidt (1821-1893) die de volwassen leeftijd bereikte. Zelf trouwde hij pas op latere leeftijd met Elisabeth Jacoba Kolff (1852-1935). Uit dit huwelijk werden geen kinderen meer geboren. Dat maakte hem de laatste mannelijke afstammeling van de Van Rijckevorsels die tien generaties lang in Rotterdam woonden en werkten. De Van Rijckevorsels waren een familie van reders en koopmannen maar Elie heeft zich nooit aangetrokken gevoeld tot het familiebedrijf.

Natuurwetenschap

In mei 1862 werd Elie’s vader Huibert van Rijckevorsel opgenomen in een psychiatrische inrichting in Zwitserland. Elie ging toen naar de Polytechnische School in Zürich, maar besloot die na een klein jaar te verruilen voor een natuurwetenschappelijke studie aan de Universiteit Utrecht. Daarvoor moest hij de druk van zijn familie weerstaan. Met name zijn grootvader Abraham van Rijckevorsel en zijn ooms Frederik Schmidt en Hendrik Muller hebben in 1863 diverse pogingen gedaan hem over te halen voor een praktische opleiding te kiezen.

Elie promoveerde in 1872 bij de natuurkundige C.H.D. Buys Ballot op een proefschrift onder de titel ‘Over de methoden tot het bepalen van den geleidingcoëfficient voor warmte in metalen’. Het jaar daarop vertrok hij naar Nederlands-Indië voor meteorologische waarnemingen.

Van zijn reis bracht hij veel wetenschappelijk materiaal mee maar ook een grote collectie Indische kledingstukken, wapens en kostbare stoffen. Dit werd de basis voor het Museum voor Land- en Volkenkunde, het huidige Wereldmuseum. De vele voorwerpen die hij verzamelde tijdens zijn wereldreizen schonk hij grotendeels aan het Museum voor Land- en Volkenkunde en aan Museum Boijmans. Ook stelde hij een groot bedrag ter beschikking voor de bouw van de Gemeentebibliotheek. Tijdens zijn werkzaamheden maakte hij tekeningen die hij in de vorm van ansichten aan zijn moeder stuurde. Van 1886 tot 1904 was Van Rijckevorsel gemeenteraadslid voor de liberalen waarbij hij zich een warm voorstander toonde van het openbaar onderwijs.

Tijdens zijn reizen was Elie van Rijckevorsel  gewoon om wat hij zag door middel van tekeningen op gewone PTT-briefkaarten naar zijn oom Fréderic Schmidt in Rotterdam te sturen.  Hiermee laat hij zich kennen als iemand met een talent voor kunst, zonder zich echter tot de hoogte van artist te kunnen verheffen.

Erasmusstichting

Dr Elie van Rijckevorsel (1845 - 1928) leeft niet alleen voort in zijn verzamelingen etnografica, glas, porselein en familieportretten die diverse Rotterdamse musea sieren, maar ook in de Erasmusstichting die hij in 1911 in het leven riep met als doel onderwijs, kunsten en wetenschap in Rotterdam te bevorderen.

Mede door enkele grote erfenissen was Elie een vermogend man. Na zijn dood op 18 oktober 1928 en die van zijn vrouw in 1935 werd zijn kapitaal ondergebracht bij de Erasmusstichting. Deze stichting had hij in 1911 opgericht ter bevordering van onderwijs, kunsten en wetenschappen in Rotterdam in de ruimste zin van het woord. In 1985 riep deze stichting in samenwerking met de Erasmus Universiteit de dr. Elie van Rijckevorsel-leerstoel voor cultuurgeschiedenis in het leven.

Het rendement op het door Elie van Rijckevorsel nagelaten kapitaal stelt de Erasmusstichting in staat om jaarlijks bijdragen aan een grote diversiteit van activiteiten te leveren.

Dit kapitaal wordt beheerd door meerdere professionele maar onafhankelijke vermogens beheerders die het kapitaal evenwichtig beheren en beleggen. Het is een bewuste keuze van het Bestuur het vermogen te verdelen onder meerdere vermogensbeheerders. Binnen het individuele mandaat van de vermogensbeheerders zijn zij vrij dit (deel-)vermogen te beleggen om een optimaal rendement te behalen met het minste risico. Over de gehele vermogens positie streeft het Bestuur naar een evenwichtige mix in courante risicomijdende als risicodragende beleggingsobjecten; daarbij is commercieel vastgoed als beleggingsvorm nadrukkelijk uitgesloten.

Voor meer informatie over dr Elie van Rijckevorsel
kunt u bijgevoegd PDF downloaden.

Of bekijk onze film op ons YouTube kanaal.

Publicaties van EvR

Geschriften van de hand van dr Elie van Rijckevorsel:

• Over de methoden tot het bepalen van den geleidingscoëfficient voor warmte in metalen (Rotterdam 1872) [Dissertatie Utrecht].
• Brieven uit Insulinde (Den Haag 1878).
• Verslag aan Zijne Excellentie den Minister van Koloniën, over eene magnetische opneming van den Indischen archipel, in de jaren 1874-1877 gedaan (Amsterdam 1879).
• Een serie artikelen over Brazilië in de Nederlandsche Spectator van 1881.
• (in verkorte vorm ook in het Tijdschrift van het Aardrijkskundig Genootschap 6 (1882) 141-152).
• Uit Brazilië (2 delen, Rotterdam 1886).
• Magnetic survey of the Eastern part of Brazil (Amsterdam 1890).
• An attempt to compare the instruments for absolute magnetic measurements at different observatories(Amsterdam 1890).
• A magnetic survey of the Netherlands for the Epoch January 1, 1891 (Rotterdam 1891).
• Dom Pedro II van Brazilië (Haarlem 1893).
• Voor De Gids (1894) schreef hij en tweetal uitgebreide beschouwingen over zijn reis naar de Verenigde Staten.
• Over een congresreis naar Canada in 1897 verscheen een feuilleton in De Telegraaf (mei-juni 1898) Magnetische Beobachtungen in der Schweiz im Jahre 1895 ausgeführt (met W. van Bemmelen) (Utrecht 1896).
• Magnetische Beobachtungen in der Schweiz in den Jahren 1896 und 1897 (Utrecht 1899).
• 'Met de tweede Nederlandsche ambulance naar Pretoria', feuilletons in de  NRC, april-mei 1900, het geheel bewaard en opgeplakt door oom Frédéric Schmidt, RLK XVIS: 108 Comparison of the instruments for absolute magnetic measurements at different observatories (Amsterdam 1902).
• Konstant auftretende secundäre Maxima und Minima in dem jährlichen Verlauf der meteorologischen Erscheinungen (Utrecht 1905).
  
  
  

Publicaties over EvR

Over dr Elie van Rijckevorsel zijn in de loop der tijd de volgende publicaties verschenen:

• J.E. van der Pot ‘Abraham,  Huibert en Elie van Rijckevorsel’ (Rotterdam 1957)
• Mr L.J.Pieters:   publicatie in het Rotterdams Jaarboekje 1984 ‘Dr Elie van Rijckevorsel, 1845-1928’
• Jan van Herwaarden:   ‘Met pen en briefkaart op stap’ (1999);
• Jan van Herwaarden:   ‘De geboorte van de Erasmusstichting en één van haar eerste activiteiten: de liquidatie van Hoog Moersbergen bij Doorn’ (19-11-2001)
• Jan van Herwaarden: ‘Dr Elie van Rijckevorsel, zijn boekerij en het Rotterdamsch Leeskabinet’ in: Lizet Duyvendak en Pierre Pesch (red.) ‘Grenzeloos lezen. 150 jaar Rotterdamsch Leeskabinet’  (Rotterdam 2009), pag. 133-141
• Het onder redactie van Paul van de Laar, Alexandra Gaba - van Dongen, Linda Hanssen verscheen in 2011 het lustrumboek:
  ‘Wie teveel omhelst, houdt weinig vast, Elie van Rijckevorsel
  1845 - 1928’ op basis van een biografische schets van Jan van Herwaarden met bijdragen van Edward de Bock, Jeroen ter Brugge, Ted Coert, Alexandra Gaba - van Dongen, Linda Hanssen, Jet van Herwaarden - Rijlaarsdam, Christiaan Jörg, Renneke Mangkoedidjojo, Jelle Reumer,  Nora Schadee en Liesbeth van der Zeeuw